Đại tường là gì? Tìm hiểu thông tin chi tiết từ A đến Z

Khám phá về khía cạnh văn hóa truyền thống của người Việt, ta không thể bỏ qua nghi lễ đặc biệt được gọi là “giỗ hết” hay “đại tường”. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng, đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn tang lễ. Cùng Thiên Bình An tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Đại tường là gì?

Đại tường hay người ta còn gọi là giỗ đoạn (lành nhiều), giỗ hết tang (hoặc đoạn tang) có nghĩa là đúng hai năm kể từ ngày chết, và là giỗ lần thứ hai, được coi là chấm dứt (hết việc). “Giỗ hết tang” thường diễn ra vào khoảng hai năm sau ngày mất của người thân. Sau đó, vào khoảng hai ba tháng, người thân sẽ tổ chức lễ trừ phục, hay còn gọi là lễ đàm tế, để chính thức kết thúc giai đoạn tang lễ. Trong lễ này, bàn thờ tang sẽ được thay thế bằng bàn thờ chính và linh vật mới sẽ được đưa vào. Các vật dụng và hình ảnh liên quan đến giai đoạn tang lễ sẽ được đốt cháy, đánh dấu sự chấm dứt hoàn toàn của giai đoạn tang lễ.

Thời gian từ “đại tường” đến lễ “trừ phục” thường kéo dài khoảng ba tháng, cộng với hai năm trước đó, tạo ra tổng cộng hai mươi bảy tháng. Trong văn hóa dân gian, thời gian này thường được mô tả bằng những câu tục ngữ và thơ ca, như một biểu tượng cho sự trường tồn và kiên nhẫn của con người trong quá trình chấp nhận và vượt qua nỗi đau của sự mất mát.

Theo tập quán, sau lễ đàm tế, bàn thờ tang sẽ được hủy bỏ và nhập vào bàn thờ chung của tổ tiên. Các vật dụng như bát hương cũng sẽ được hợp nhất vào bát hương chung của gia đình. Điều này thể hiện sự kết nối giữa thế hệ hiện tại và quá khứ, thể hiện lòng tri ân và tôn kính đối với tổ tiên.

Tầm quan trọng của việc cúng giỗ

Từ ngày giỗ đầu (tiểu tường) cho đến các lễ giỗ trong những năm tiếp theo, trách nhiệm tổ chức lễ giỗ thường do người con trai trưởng của gia đình thực hiện. Trong trường hợp người con trai này đã qua đời, trách nhiệm này sẽ được chuyển giao cho cháu đích tôn, tức là con trai của con trai trưởng, vì hai người này thường đại diện cho sự lãnh đạo của một nhánh trong dòng họ. Tuy nhiên, các con cháu thứ, con gái và cháu ngoại vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc cúng giỗ, không thể quên giỗ cha mẹ hoặc ông bà.

Các con cháu thường gửi lễ vật hoặc tiền mặt đến trước ngày giỗ, tùy thuộc vào khả năng tài chính của gia đình và mối quan hệ gần xa với người đã qua đời. Ngay cả khi ở xa và không thể về tham dự, họ cũng thường gửi lễ vật hoặc tiền mặt, và đôi khi còn tổ chức lễ giỗ tại nhà mình, được gọi là “cúng vọng”, theo quan niệm “con ở đâu, cha mẹ ở đó”.

Có thể bạn quan tâm: Ngày rằm có nên cắt tóc không? Không nên cắt tóc vào thời gian nào?

Ngày giỗ, ngoài gia đình và những người thân quen trực tiếp, cũng có sự hiện diện của bạn bè, hàng xóm và những người quen biết khác. Mọi người đến “ăn giỗ” thường mang theo lễ vật để cúng, từ các món đồ lớn đến nhỏ, tùy thuộc vào khả năng của mỗi người. Ngày nay, nhiều người đến dự còn mang theo thẻ nhang và tiền mặt để đóng góp, nhằm giúp gia đình tổ chức lễ giỗ một cách thiết thực.

Lễ vật trong ngày giỗ thường bao gồm rượu, các món ăn yêu thích của người quá cố khi còn sống, hương hoa, oản quả và đổ mã. Một số gia đình còn chuẩn bị các món ăn mà người quá cố ưa thích khi còn sống.

Quan trọng nhất, cúng giỗ phải được thực hiện với tâm thành và lòng thành kính. Các lời khẩn nguyện cùng với lễ vật được dâng lên sẽ được tinh thần của người quá cố cảm nhận và đón nhận. Đây cũng là một dịp để gia đình thể hiện lòng thành và tôn trọng đối với người đã khuất.

Ngày giỗ năm thứ hai, còn được gọi là giỗ hết

Theo quan niệm dân gian, ngày giỗ hết (đại tường) là một trong những dịp quan trọng nhất trong lịch trình cúng giỗ, nơi mà việc đốt mã cho người đã khuất được coi là một nghi thức linh thiêng, có ý nghĩa đặc biệt. Người ta tin rằng việc này sẽ giúp đuổi đi các ác linh, mang lại sự bình an cho người quá cố và gia đình.

Trong ngày giỗ hết, cổ bàn thờ trở nên linh đình hơn bởi lẽ từ ngày này, hương hồn của người đã khuất được cho là thường xuyên thăm viếng con cháu hơn, do đó, con cháu cũng tập trung dâng cúng một cách chu đáo hơn.

Quy trình cúng giỗ diễn ra cẩn thận và trang nghiêm. Sau khi bài bày lễ vật đầy đủ lên bàn thờ, người chủ gia đình mặc quần áo chỉnh tề, thắp đèn nến và 3 nén nhang để dâng cúng lên bát hương. Lễ vật được dâng cúng cho các thần linh và ông bà tổ tiên trước khi đến lượt người quá cố. Sau khi thắp hương, mỗi tuần, gia đình sẽ tiếp tục thắp thêm nhang và sau khi nhang cháy hết, gia chủ sẽ vãi tạ, hoá vàng.

Việc hoá vàng cần phải được thực hiện một cách cẩn thận và tôn trọng, chọn chỗ sạch sẽ và thuận tiện theo chiều gió. Khi vàng cháy hết, người ta thường đổ vào một chén rượu cúng, tin rằng như vậy, vàng và tiền mới trở thành thật sự và sẽ được nhận ở cõi âm.

Sau khi hoàn thành lễ cúng, mọi người sẽ cùng nhau ngồi ăn cỗ, hưởng lộc từ các cụ một cách vui vẻ. Trước khi ra về, gia chủ thường gửi quà biếu cho các cháu ở nhà, thể hiện lòng tri ân và sự chân thành.

Có thể bạn quan tâm: Hướng dẫn quy hoạch và sắp xếp mộ phần chuẩn phong thủy

Những ngày giỗ sau ngày giỗ hết được coi là những ngày giỗ thường, và việc cúng lễ sẽ tiếp tục được tổ chức nhưng không có sự trọng đại như ngày giỗ hết. Đây là thời kỳ mà người sống bắt đầu trở lại cuộc sống thường nhật, nhưng vẫn giữ lại sự tôn kính và nhớ đến những người đã khuất.

Quy trình cúng giỗ diễn ra cẩn thận và trang nghiêm

Năm 3 trở đi gọi là ngày giỗ thường

Từ năm thứ ba trở đi, người ta thường gọi ngày giỗ là ngày giỗ thường, hay còn được biết đến là ngày cát kỵ. Nếu giỗ tiểu tường và giỗ đại tường thường mang trong mình những cảm xúc xót xa, tiêu cực, thì ngày giỗ thường lại là dịp sum họp của con cháu, ngoại, để cùng nhau gặp mặt, thăm viếng, chia sẻ và củng cố tình cảm trong gia đình và dòng họ.

Cách tổ chức ngày giỗ có thể thay đổi tùy thuộc vào phong tục, truyền thống và hoàn cảnh cụ thể của mỗi gia đình, dòng họ. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là trong ngày này, thế hệ con cháu không quên tưởng nhớ và biểu hiện lòng thành với tổ tiên đã khuất. Bằng cách cúng lễ vật như nén hương, chén nước, đĩa muối, và lưng canh với tâm tình thành thật, họ giữ được lòng biết ơn và lòng hiếu của mình đối với tổ tiên.

Việc cúng giỗ cho người đã về Tây Phương Cực Lạc thể hiện lòng nhân ái, lòng hiếu thảo và lòng trung kiên của những người đang sống. Đây cũng là một trong những nét đẹp của đạo lý và truyền thống văn hoá của người Việt.